Rodzaje znaków towarowych

Znaki towarowe mają na celu identyfikację produktów, usług, a także całych przedsiębiorstw. Tylko na pierwszy rzut oka zainteresowanie się tym aspektem, poświęcenie czasu i pracy wydają się zbędne. Należy jednak pamiętać, że ochrona znaku towarowego może stanowić silną broń w przypadku przejawów nieuczciwej konkurencji. Co zatem można zarejestrować jako znak towarowy?

Co należy rozumieć poprzez pojęcie znaku towarowego  

Jak wynika z polskiego prawa „Znak towarowy jest to każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa”. Podsumowując powyższą definicję, zauważamy dwa podstawowe warunki, jakie powinien spełniać znak towarowy: zdolność odróżniającą oraz możliwość graficznego odzwierciedlenia. Wydaje się to dość proste, jednak w przypadku niektórych  znaków towarowych, określenie czy spełnia on wszystkie warunki prawne może sprawiać pewne problemy.

Jak zastrzec znak towarowy? Wyróżniamy trzy szczeble rejestracji znaków towarowych ze względu na zasięg terytorialny:

1. Krajowy – w tym celu należy skierować się do urzędu patentowego konkretnego kraju, w którym chcemy zarejestrować znak towarowy.
2. Regionalny – reprezentowany przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)
3. Międzynarodowy – Biuro Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.Przed dokonaniem zgłoszenia danego znaku towarowego należy sprawdzić jego dostępność. Można tego dokonać korzystając z powszechnie dostępnych w Internecie baz na przykład właśnie bazy UPRP lub WIPO.

Rodzaje znaków towarowych

Jakie są typy znaków towarowych i czym się one charakteryzują? Na początku warto zwrócić uwagę na podział znaków na klasyczne oraz niekonwencjonalne. Podział ten przedstawia poniższa tabela.

Klasyczne znaki towarowe

• Znaki słowne – jest to najpopularniejsza forma zastrzeżonych znaków towarowych. Można zarejestrować daną nazwę bez względu na to, czy pochodzi od imienia i nazwiska, czy też zawiera cyfry lub jest zupełnie abstrakcyjna. Ważne jest, tylko aby nie wykazywała podobieństwa do żadnej innej już zarejestrowanej nazwy.
• Znaki graficzne – w tym przypadku ochronie podlegają wszelkiego rodzaju loga, ornamenty i wzory, które nie zawierają w sobie żadnych wyrazów. Przykładem takiego znaku towarowego jest słynne nadgryzione jabłko firmy Apple.
• Znaki słowno-graficzne – stanowią połączenie dwóch powyższych form. Są to zazwyczaj wyrazy (nazwy) w towarzystwie elementów graficznych, powiązanych również często z charakterystyczną kolorystyką. Idealnym przykładem takiego połączenia jest logotyp napoju Sprite. Stanowi on nazwę produktu w połączeniu z charakterystycznym zielonym tłem i zachodzącym słońcem.

• Znaki przestrzenne – W tym przypadku znakiem towarowym mogą być zarówno opakowania, jak i same produkty. Najczęściej spotykane przestrzenne znaki towarowe dotyczą branży perfumeryjnej, alkoholowej lub też wszelkiego rodzaju płynnych produktów. Prawdopodobnie najpopularniejszą zastrzeżoną formą przestrzenną z tej serii jest butelka Coca-Coli. Jeśli natomiast wziąć pod uwagę specyficzny i charakterystyczny kształt produktów, najczęściej jest to spotykanie w różnego rodzaju czekoladkach np. batonik Toblerone.

Niekonwencjonalne znaki towarowe 

• Kolory – Zastrzeganie znaku towarowego jest coraz bardziej powszechne, jednak wciąż budzi wiele kontrowersji. Należy też podkreślić, że rejestracja koloru nie jest zabiegiem łatwym do zrealizowania. Najpierw bowiem zastrzegany kolor musi być jednoznacznie kojarzony z konkretną marką, czyli musi spełniać podstawowy warunek znaku towarowego. Najbardziej znanymi kolorami jako znakami towarowymi są np. kolor liliowego fioletu przeznaczonego dla czekolad firmy Milka.

• Ruchomy/multimedialny znak towarowy – Jedną z pierwszych zarejestrowanych prezentacji multimedialnych była dobrze znana starszemu pokoleniu prezentacja zaproponowana przez firmę Nokia, która przedstawiała dwie chwytające się dłonie. Każdy, kto miał telefon tej marki kilka lat temu, na pewno kojarzy tę krótką prezentację pojawiającą się za każdym razem przy włączaniu telefonu.
• Znaki dźwiękowe – pierwsze znaki dźwiękowe pojawiły się dopiero w latach 90. Należy pamiętać, że aby możliwe było zarejestrowanie znaku towarowego w postaci dźwięku, wymagane jest dołączenie zapisu nutowego. Początkowo rejestrowane były głównie linie melodyczne z reklam, ale również słynne intro firmy Golden-Mayer – ryk lwa. 

• Znaki zapachowe – jest to rodzaj znaków towarowych budzących niewątpliwie największe kontrowersje. Jak bowiem dołączyć graficzną interpretację zapachu? Długo odrzucano wszelkie próby interpretacji za pomocą na przykład wzorów chemicznych, aż w końcu momentem przełomowym okazała się zgoda na rejestracje zapachu świeżo ściętej trawy z następującą interpretacją graficzną „The smell of fresh cut grass”. 
• Domeny internetowe – Jako znak towarowy można w niektórych przypadkach zarejestrować również domenę internetową. Można tego dokonać zarówno w wersji słownej, jak i w połączeniu z graficznymi elementami. 

Czego nie można zastrzec jako znak towarowy

Powszechnie przyjęło się, że nie udziela się ochrony na znaki towarowe które:

1. Nie mają dostatecznych cech odróżniających
2. Weszły do języka potocznego i zostały zwyczajowo utrwalone dla konkretnych produktów lub usług
3. Naruszają prawa osobiste osób trzecich
4. Naruszają przyjęte normy i obyczaje społeczne 
5. Mogą wprowadzać odbiorców w błąd 

Powyższe przykłady potwierdzają że, definicja nie kłamie. Znakiem towarowym naprawdę może zostać każde oznaczenie, które ma zdolność odróżniania konkretnego rodzaju produktów oraz usług. Jedynym warunkiem jest możliwość jego graficznej interpretacji. W dobie rozwoju przedsiębiorcy ciągle prześcigają się w coraz to nowych pomysłach, więc pewnie z biegiem czasu pojawi się jeszcze więcej kontrowersyjnych propozycji dotyczących rejestracji znaków towarowych.